Người cao tuổi thường đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, té ngã, suy hô hấp, hạ đường huyết… Những tai biến này có thể xảy ra bất ngờ tại nhà, đặc biệt trong lúc không có người thân bên cạnh. Do đó, việc hiểu và thực hiện cách cấp cứu người cao tuổi tại nhà đúng cách không chỉ giúp giữ tính mạng mà còn hạn chế đáng kể các biến chứng về sau.
1. Tại sao người cao tuổi dễ gặp tai biến đột ngột tại nhà?
Người cao tuổi thường có sức đề kháng kém, hệ tim mạch và thần kinh suy giảm. Một số bệnh mãn tính như:
-
Tăng huyết áp
-
Tiểu đường
-
Tim mạch
-
Parkinson
-
Sa sút trí tuệ
… khiến họ dễ bị đột quỵ, hạ đường huyết, té ngã, hay ngưng thở đột ngột mà không có dấu hiệu cảnh báo sớm. Vì thế, việc chăm sóc và chuẩn bị kỹ năng cấp cứu tại nhà là vô cùng quan trọng.
2. Các tình huống cấp cứu phổ biến ở người cao tuổi và cách xử lý
a. Người cao tuổi bị đột quỵ (tai biến mạch máu não)
Dấu hiệu nhận biết:
-
Méo miệng, nói ngọng, yếu nửa người
-
Không nâng nổi tay, mặt lệch
-
Lơ mơ, hôn mê
Xử lý:
-
Đặt người bệnh nằm nghiêng, đầu hơi nâng cao.
-
Giữ cho họ thở thông thoáng, không để sặc.
-
Không cho ăn uống.
-
Gọi cấp cứu 115 ngay và ghi nhớ thời điểm xuất hiện triệu chứng (cần thiết để xử trí tại bệnh viện).
⚠️ "Giờ vàng" cấp cứu đột quỵ là 3–4,5 giờ đầu tiên. Càng sớm càng tốt!
b. Người cao tuổi bị té ngã, gãy xương
Dấu hiệu:
Xử lý:
-
Giữ người bệnh nằm yên, không cố gắng di chuyển nếu nghi ngờ gãy xương.
-
Cố định chỗ gãy bằng thanh nẹp hoặc vật cứng mềm.
-
Chườm lạnh nếu có sưng nề.
-
Gọi cấp cứu hoặc đưa đến bệnh viện một cách nhẹ nhàng và an toàn.
c. Người cao tuổi bị hạ đường huyết (thường gặp ở người tiểu đường)
Dấu hiệu:
-
Đổ mồ hôi lạnh, run tay
-
Lơ mơ, khó nói, mệt lả
-
Ngất xỉu
Xử lý:
-
Nếu tỉnh táo: cho uống nước đường hoặc ăn bánh kẹo ngọt.
-
Nếu lơ mơ hoặc ngất: không cho ăn uống → gọi cấp cứu ngay.
-
Đặt nằm nghiêng để tránh sặc nếu người bệnh không tỉnh táo.
d. Người già ngưng tim, ngưng thở đột ngột
Dấu hiệu:
-
Bất tỉnh
-
Không thở, không có mạch
-
Da tái nhợt, lạnh
Xử lý ngay lập tức:
3. Chuẩn bị sẵn sàng để xử lý cấp cứu tại nhà
✅ Những việc cần làm:
-
Dán số điện thoại cấp cứu 115 ở vị trí dễ nhìn.
-
Ghi rõ danh sách bệnh nền, thuốc đang dùng, tiền sử dị ứng của người già và để nơi dễ lấy.
-
Trang bị hộp sơ cứu cơ bản: gạc, băng, oxy già, máy đo huyết áp, đường glucose, nhiệt kế…
-
Học kỹ năng sơ cứu cơ bản qua các khóa học cộng đồng hoặc video hướng dẫn.
✅ Lắp đặt thiết bị cảnh báo:
4. Những sai lầm cần tránh khi sơ cứu người cao tuổi
-
Di chuyển nạn nhân khi chưa đánh giá tình trạng (có thể làm tổn thương nghiêm trọng hơn).
-
Cho uống thuốc hoặc đồ ăn khi người bệnh không tỉnh táo.
-
Chậm trễ gọi cấp cứu vì nghĩ "sẽ hồi phục".
-
Không theo dõi dấu hiệu sinh tồn như mạch, thở, huyết áp.
5. Cấp cứu người cao tuổi là cứu cả gia đình
Người già là trụ cột tinh thần trong mỗi gia đình. Biết cách cấp cứu người cao tuổi tại nhà đúng cách là điều không thể thiếu, đặc biệt khi nhiều gia đình sống xa bệnh viện hoặc ít người thân ở nhà. Mỗi phút sơ cứu đúng sẽ làm tăng cơ hội sống sót và phục hồi cho ông bà, cha mẹ.
Lời kết: Hành động kịp thời – Chăm sóc bằng cả trái tim
Không ai mong muốn người thân của mình gặp sự cố, nhưng chuẩn bị sẵn sàng sẽ giúp bạn không bị động trong tình huống nguy cấp. Hãy lan tỏa kiến thức sơ cứu, đăng ký các lớp học kỹ năng, và luôn có sẵn tâm thế giúp người thân vượt qua ranh giới sinh – tử ngay tại chính ngôi nhà của mình.